همانطور که می‌دانید، اره نواری یکی از مهم‌ترین ابزارهای مورد استفاده در کارگاه‌های صنایع چوب است که از آن برای برش طولی، قوس‌بری و حتی در مواردی برش‌های زاویه‌ای چوب استفاده میشود. با توجه به اهمیت این دستگاه باید توجه ویژه‌ای نیز روی تیغه‌های آن شود. در این شماره قصد داریم تا به ارائه نکاتی در خصوص اصول نگهداری و جلوگیری از ترک در شیارهای دندانه اره نواری بپردازیم.
دلایل بالقوه و راه حل‌های توصیه شده برای ترکهای ایجاد شده در شیار دندانه ارههای نواری
۱- تعویض و جایگذاری نامناسب تیغه اره نواری
الف) بستن تیغه اره به صورت خیلی سفت باعث ایجاد ترک در شیار دندانه اره نواری می شود. همواره به این نکته توجه کنید که هنگام تعویض و جایگذاری تیغه اره نواری، ابتدا باید تنش های موجود در فلکه بالایی اره را آزاد کنید تا تعویض تیغه کند شده به آسانی صورت گیرد. پس از جایگزینی تیغه اره نصب شده، فلکه فوقانی باید برای افزایش کشش در تیغه اره بالا برده شود. اگر کشش های وارد بر تیغه اره خیلی زیاد باشد، شیار دندانه های تیغه اره ممکن است ترک بخورد.
توصیه ها:
تنشی که به تیغه اره وارد می شود باید مناسب باشد پس باید از فشار وارد کردن به فلکه بالایی اره خودداری کرد تا بالارفتن مقدار کشش و تنش ناشی از آن محدود شود.
شکل ۱- ترکهای مشاهده شده روی شیار دندانه تیغه اره نواری
ب) جایگذاری نامناسب اجزای راهنمای هدایت تیغه اره نواری نیز موجب ایجاد مشکل و صدمه به تیغه اره میشود. اگر این اجزا راهنمای هدایت بالایی و پایینی اره با تیغه اره همتراز نباشند، شیار دندانه در اثر اصطحکاک ممکن است دچار شکست شود.
توصیه ها:
قبل از هرگونه تغییر در تیغه اره، همیشه بررسی کنید که اجزای هدایت تیغه اره در فلکههای بالایی و پایینی اره نواری در یک راستای عمودی با تیغه اره قرار داشته باشند. اگر این اجزای راهنما فرسوده باشند، این فرسودگی باعث ایجاد فضای زیادی بین دستگاه هدایت و تیغه اره خواهند شد. این فاصله را در حدود ۳/۰ تا ۵/۰ میلی‌متر تنظیم کنید. اگر این فاصله زیاد باشد، ممکن است باعث ایجاد ترک در شیار دندانه تیغه شود.
ج) جایگذاری و تنظیمات نامناسب لیسه فلکه بالایی اره نیز در ایجاد ترک در تیغه اره مؤثر است. اگر لیسه‌ای فرسوده در فلکه بالایی اره وجود داشته باشد یا هرگونه رزین یا صمغ به فلکه بالایی اره چسبیده باشد، موجب میشود هموار بودن و یکنواختی فلکه اره تحت تأثیر قرار گرفته و شیار دندانه شکسته و ترک بردارد.
توصیه ها:
بهطور منظم فلکه بالایی اره نواری را از نظر پاکیزگی و بدون صمغ و رزین بودن کنترل و بررسی کنید. همواره تیز بودن لیسههای مسی و تنظیم بودن آنها مورد بررسی قرار دهید.
۲- کاربرد نامناسب و غیر صحیح مواد شوینده
اگر اپراتور، مواد شوینده مورد نیاز برای تمیز کردن تیغه اره و دستگاه راهنما را به طور صحیح بهکار نبرد، شیار دندانه همواره از رزین یا صمغ پر میشود(شکل۲).
توصیه ها:
بررسی کنید که هیچ صمغ یا رزینی روی تیغه اره وجود نداشته باشد. در هنگام برش درختان گرمسیری، باید به صورت متناوب از روغن دیزل استفاده کرد و برای جلوگیری از شکستن ناشی از چسبیدن صمغ و رزین به تیغه و فلکه های اره، تیغه اره را به این روغن آغشته کنید. هنگام برش برخی درختان نیز لازم است که روی تیغه اره آب تمیز اسپری شود تا آلودگیهای ناشی از چسبیدن صمغ و رزین پاک شود. تنها با انجام دادن این کار به مدت طولانی میتوانید تیغه اره را پاک کنید.
شکل ۲- رزین و صمغ چسبیده به دندانههای تیغه اره هنگام برشکاری
۳- تجهیز دستگاه اره نواری به سیستم جمع آوری خاک اره
اگر سیستم جمع آوری خاک اره توسط کارخانه تولیدکننده روی اره نواری تعبیه نشده باشد یا سرعت باد سیستم جمع آوری کننده خاک اره در حد مناسب و کارآمد نباشد، خاک اره ممکن است به طور کامل جمع‌آوری نشده و اره نواری تمیز نشود. خاک اره آغشته به صمغ و رزین تمایل به انباشته شدن در گوشه‌های فلکه پایین را دارد(شکل۳). در چنین حالاتی، خاک اره حاصل از برش، در فاصله بین فلکه های اره و تیغه اره قرار می گیرد و باعث شکستگی شیار دندانه می شود. خاک اره قرار گرفته روی تیغه اره و فلکه ها باید تمیز شود. سرعت مناسب برای جمع کننده خاک اره ۳۵ متر بر ثانیه است.
شکل۳- ترکهای ناشی از انباشتگی خاک اره روی تیغه اره نواری به علت عدم وجود تجهیزات
جمع کننده خاک اره در نزدیکی فلکه پایینی اره نواری
دلایل و راهحلهای پیشنهادی برای برش پانلهای با کیفیت پایین توسط ارههای نواری
۱- تنظیم خط اره در پانلهایی با دانسیته متفاوت
به طور کلی خط اره برای برش پانلهای با دانسیته متوسط، ۵/۲ میلی‌متر است. در پهنبرگان با دانسیته بالا، خط اره مقداری کمتر از ۵/۲ میلی‌متر است(تقریباً بین ۸/۱ تا ۲ میلی‌متر).
توصیه ها:
قبل از اره کردن پانلها، آنها را از نظر دانسیته دسته بندی کنید. هنگامی که پانلهای سخت با دانسیته بالا را اره میکنید، اندازه خط اره را با توجه به نوع گونه و دانسیته آن تعیین کنید. سرعت برش مناسب، می‌تواند اعوجاج پانلهای برش یافته را کاهش دهد. پانلهای ناصاف و ناهموار نیز در اثر خطوط اره نایکسان و متغیر بهوجود میآیند.
۲- پانلهای کج یا خمشده
در هنگام برش، پانلها بین نوار نقاله عمودی و نوار نقاله عرضی قرار گرفته و در هنگام انجام برش، نیروی فشار جانبی بر پانلها وارد میشود و ممکن است پانلها در هنگام برش دچار خمش شوند.
توصیه ها:
برای پانلهای خم و کج شده، از یک ماشین کفرند یک صفحه ای استفاده شود. قبل از برشکاری، پانلها رنده شوند. برای کاهش خمیدگی ناشی از تنشهای داخلی، میتوان طول نوار نقاله را مناسب با طول الوار در نظر گرفت تا فشار وارد بر پانلها و در نتیجه خمیدگی آنها کمتر شود.
۳- تنشهای داخلی در پانلها
تنشهای قابل توجهی در پانلهایی با ابعاد کوچک وجود دارد.
توصیه ها:
پانلهای ساخته شده از چنین چوبهایی باید برای خشک شدن، روی هم انباشته شوند و فضای بین چوب دستکها، ۱۲ اینچ باشد. چوبها باید روی بلوکهای سیمانی ۸ اینچی قرار گرفته تا احتمال اعوجاج آنها کمتر شود.
۴- تنظیمات نامناسب دستگاه هدایت تیغه در اره نواری
دستگاه هدایت تیغه در اره نواری ممکن است در طول زمان فرسوده شود و این فرسودگی باعث ایجاد شکاف عمیقی بین آن و تیغه اره شود و درنتیجه ممکن است بر ثبات مقدار خط اره تأثیر منفی داشته باشد و این مقدار تغییر کند. به طور کلی، فضای بین دستگاه هدایت و تیغه اره باید بین ۳/۰ تا ۵/۰ میلی‌متر ثابت بماند.
توصیه ها:
قبل از هر گونه تغییر در تیغه اره، مطمئن شوید که دستگاه هدایت و راهنمای تیغه بالایی و پایینی بدرستی تنظیم شدهاند.
